Wat is het Niets? Voor Martin Heidegger was dit geen abstract concept, maar een diep existentieel fenomeen. In zijn lezingย Was ist Metaphysik?ย onderzoekt hij hoe het Niets ons confronteert met de grenzen van ons bestaan.
๐๐๐ญ ๐ฏ๐๐ซ๐ง๐ข๐๐ญ๐ข๐ ๐๐ง๐๐ ๐๐ข๐๐ญ๐ฌ.
Het Niets heeft in zekere zin een vernietigende werking ten opzichte van onze alledaagse zekerheden en vanzelfsprekendheden. Het niets โvernietigtโ onze gangbare concepten, omdat het laat zien dat die concepten niet absolute houvast bieden. Anders gezegd: het niets โhaktโ als het ware in op de vertrouwde denkbeelden, waardoor we geconfronteerd worden met de grond(eloosheid) van ons bestaan.
๐๐๐ญ ๐๐ข๐๐ญ๐ฌ ๐๐ง ๐๐ ๐๐ง๐ ๐ฌ๐ญ.
In de ervaring van angst wordt de mens zich bewust van de volkomen โ๐จ๐ณ๐ฐ๐ฏ๐ฅ๐ฆ๐ญ๐ฐ๐ฐ๐ด๐ฉ๐ฆ๐ช๐ฅโ van het bestaan.ย Die angstย is niet zomaar bang zijn voor iets specifieks (een bedreigende situatie of een voorwerp), maar een fundamentele onbestemdheid.
“๐๐ฏ ๐ฎ๐ช๐ซ๐ฏ ๐ข๐ฏ๐จ๐ด๐ต ๐ธ๐ฐ๐ณ๐ฅ๐ต ๐ฅ๐ถ๐ช๐ฅ๐ฆ๐ญ๐ช๐ซ๐ฌ ๐จ๐ฆ๐ฎ๐ข๐ข๐ฌ๐ต ๐ฅ๐ข๐ต ๐ฎ๐ช๐ซ๐ฏ ๐ข๐ฏ๐จ๐ด๐ต ๐จ๐ณ๐ฐ๐ฏ๐ฅ๐ฆ๐ญ๐ฐ๐ฐ๐ด ๐ช๐ด, ๐ช๐ฏ ๐ฉ๐ฆ๐ต ๐๐ช๐ฆ๐ต๐ด ๐จ๐ฆ๐ธ๐ฐ๐ณ๐ฑ๐ฆ๐ฏ ๐ช๐ด, ๐ฆ๐ช๐ฏ๐ฅ๐ช๐จ ๐ช๐ด. ๐๐ข๐ฏ๐ต ๐ฎ๐ช๐ซ๐ฏ ๐ฃ๐ฆ๐ด๐ต๐ข๐ข๐ฏ, ๐ฎ๐ช๐ซ๐ฏ ๐ฆ๐น๐ช๐ด๐ต๐ฆ๐ฏ๐ต๐ช๐ฆ, ๐ฌ๐ข๐ฏ ๐ฌ๐ข๐ฑ๐ฐ๐ต ๐จ๐ข๐ข๐ฏ ๐ช๐ฏ ๐ฅ๐ฆ ๐ข๐ฏ๐จ๐ด๐ต ๐ธ๐ข๐ข๐ณ๐ฅ๐ฐ๐ฐ๐ณ ๐ช๐ฌ ๐ธ๐ฆ๐ฆ๐ณ ๐ธ๐ฐ๐ณ๐ฅ๐ต ๐ต๐ฆ๐ณ๐ถ๐จ๐จ๐ฆ๐ธ๐ฐ๐ณ๐ฑ๐ฆ๐ฏ ๐ช๐ฏ ๐ฅ๐ฆ ๐ฆ๐ช๐ฏ๐ฅ๐ช๐จ๐ฉ๐ฆ๐ช๐ฅ. ๐๐ฌ ๐ธ๐ฐ๐ณ๐ฅ ๐ต๐ฆ๐ณ๐ถ๐จ๐จ๐ฆ๐ฅ๐ณ๐ฐ๐ฏ๐จ๐ฆ๐ฏ ๐ช๐ฏ ๐ฎ๐ช๐ซ๐ป๐ฆ๐ญ๐ง.”ย – een fragment uit mijn paper ‘De laatste verlichte kamer’. Link in de comments.
๐๐๐ง ๐ ๐ซ๐จ๐ง๐ ๐๐จ๐ฏ๐๐ง ๐๐ ๐๐๐ ๐ซ๐จ๐ง๐ ๐ฏ๐จ๐ซ๐ฆ๐๐ง.
Tijdens deze angstervaring lijkt alles wat is als geheel hun vertrouwdheid te verliezen, waardoor je geconfronteerd wordt met een soort leegte.ย Juist daarin openbaart zich het Niets: niet als een ding, maar als een afgrond waarop ons bestaan rust.ย Het breekt de macht van het verstand. We kijken in de afgrond en de afgrond kijkt terug.
๐๐๐ญ ๐ซ๐๐๐๐ฌ๐๐ฅ ๐ฏ๐๐ง ๐ก๐๐ญ ๐๐ข๐ฃ๐ง.
Deze confrontatie heeft in mijn ervaring een ommekeer teweeg gebracht in hoe ik ben, denk en leef.ย Van een zekere dogmatiek, waarin alles โvanzelfsprekendโ lijkt, naar een filosofische bescheidenheid waarbij ik opensta voor het raadsel van het Zijn. Ik leef steeds meer vanuit een vertrouwen in het leven in plaats van het leven te lijden/leiden. Daarmee vorm ik zelf een grond boven de afgrond.
๐ Deze week neem ik deel aan een studieweek over de fenomenoloog Heidegger bij ISVW met colleges van Dirk de Schutter.