Wat is het Niets? Voor Martin Heidegger was dit geen abstract concept, maar een diep existentieel fenomeen. In zijn lezingย Was ist Metaphysik?ย onderzoekt hij hoe het Niets ons confronteert met de grenzen van ons bestaan.

๐‡๐ž๐ญ ๐ฏ๐ž๐ซ๐ง๐ข๐ž๐ญ๐ข๐ ๐ž๐ง๐๐ž ๐๐ข๐ž๐ญ๐ฌ.
Het Niets heeft in zekere zin een vernietigende werking ten opzichte van onze alledaagse zekerheden en vanzelfsprekendheden. Het niets โ€˜vernietigtโ€™ onze gangbare concepten, omdat het laat zien dat die concepten niet absolute houvast bieden. Anders gezegd: het niets โ€˜haktโ€™ als het ware in op de vertrouwde denkbeelden, waardoor we geconfronteerd worden met de grond(eloosheid) van ons bestaan.

๐‡๐ž๐ญ ๐๐ข๐ž๐ญ๐ฌ ๐ž๐ง ๐๐ž ๐š๐ง๐ ๐ฌ๐ญ.
In de ervaring van angst wordt de mens zich bewust van de volkomen โ€œ๐˜จ๐˜ณ๐˜ฐ๐˜ฏ๐˜ฅ๐˜ฆ๐˜ญ๐˜ฐ๐˜ฐ๐˜ด๐˜ฉ๐˜ฆ๐˜ช๐˜ฅโ€ van het bestaan.ย Die angstย is niet zomaar bang zijn voor iets specifieks (een bedreigende situatie of een voorwerp), maar een fundamentele onbestemdheid.

“๐˜๐˜ฏ ๐˜ฎ๐˜ช๐˜ซ๐˜ฏ ๐˜ข๐˜ฏ๐˜จ๐˜ด๐˜ต ๐˜ธ๐˜ฐ๐˜ณ๐˜ฅ๐˜ต ๐˜ฅ๐˜ถ๐˜ช๐˜ฅ๐˜ฆ๐˜ญ๐˜ช๐˜ซ๐˜ฌ ๐˜จ๐˜ฆ๐˜ฎ๐˜ข๐˜ข๐˜ฌ๐˜ต ๐˜ฅ๐˜ข๐˜ต ๐˜ฎ๐˜ช๐˜ซ๐˜ฏ ๐˜ข๐˜ฏ๐˜จ๐˜ด๐˜ต ๐˜จ๐˜ณ๐˜ฐ๐˜ฏ๐˜ฅ๐˜ฆ๐˜ญ๐˜ฐ๐˜ฐ๐˜ด ๐˜ช๐˜ด, ๐˜ช๐˜ฏ ๐˜ฉ๐˜ฆ๐˜ต ๐˜•๐˜ช๐˜ฆ๐˜ต๐˜ด ๐˜จ๐˜ฆ๐˜ธ๐˜ฐ๐˜ณ๐˜ฑ๐˜ฆ๐˜ฏ ๐˜ช๐˜ด, ๐˜ฆ๐˜ช๐˜ฏ๐˜ฅ๐˜ช๐˜จ ๐˜ช๐˜ด. ๐˜ž๐˜ข๐˜ฏ๐˜ต ๐˜ฎ๐˜ช๐˜ซ๐˜ฏ ๐˜ฃ๐˜ฆ๐˜ด๐˜ต๐˜ข๐˜ข๐˜ฏ, ๐˜ฎ๐˜ช๐˜ซ๐˜ฏ ๐˜ฆ๐˜น๐˜ช๐˜ด๐˜ต๐˜ฆ๐˜ฏ๐˜ต๐˜ช๐˜ฆ, ๐˜ฌ๐˜ข๐˜ฏ ๐˜ฌ๐˜ข๐˜ฑ๐˜ฐ๐˜ต ๐˜จ๐˜ข๐˜ข๐˜ฏ ๐˜ช๐˜ฏ ๐˜ฅ๐˜ฆ ๐˜ข๐˜ฏ๐˜จ๐˜ด๐˜ต ๐˜ธ๐˜ข๐˜ข๐˜ณ๐˜ฅ๐˜ฐ๐˜ฐ๐˜ณ ๐˜ช๐˜ฌ ๐˜ธ๐˜ฆ๐˜ฆ๐˜ณ ๐˜ธ๐˜ฐ๐˜ณ๐˜ฅ๐˜ต ๐˜ต๐˜ฆ๐˜ณ๐˜ถ๐˜จ๐˜จ๐˜ฆ๐˜ธ๐˜ฐ๐˜ณ๐˜ฑ๐˜ฆ๐˜ฏ ๐˜ช๐˜ฏ ๐˜ฅ๐˜ฆ ๐˜ฆ๐˜ช๐˜ฏ๐˜ฅ๐˜ช๐˜จ๐˜ฉ๐˜ฆ๐˜ช๐˜ฅ. ๐˜๐˜ฌ ๐˜ธ๐˜ฐ๐˜ณ๐˜ฅ ๐˜ต๐˜ฆ๐˜ณ๐˜ถ๐˜จ๐˜จ๐˜ฆ๐˜ฅ๐˜ณ๐˜ฐ๐˜ฏ๐˜จ๐˜ฆ๐˜ฏ ๐˜ช๐˜ฏ ๐˜ฎ๐˜ช๐˜ซ๐˜ป๐˜ฆ๐˜ญ๐˜ง.”ย – een fragment uit mijn paper ‘De laatste verlichte kamer’. Link in de comments.

๐„๐ž๐ง ๐ ๐ซ๐จ๐ง๐ ๐›๐จ๐ฏ๐ž๐ง ๐๐ž ๐š๐Ÿ๐ ๐ซ๐จ๐ง๐ ๐ฏ๐จ๐ซ๐ฆ๐ž๐ง.
Tijdens deze angstervaring lijkt alles wat is als geheel hun vertrouwdheid te verliezen, waardoor je geconfronteerd wordt met een soort leegte.ย Juist daarin openbaart zich het Niets: niet als een ding, maar als een afgrond waarop ons bestaan rust.ย Het breekt de macht van het verstand. We kijken in de afgrond en de afgrond kijkt terug.

๐‡๐ž๐ญ ๐ซ๐š๐š๐๐ฌ๐ž๐ฅ ๐ฏ๐š๐ง ๐ก๐ž๐ญ ๐™๐ข๐ฃ๐ง.
Deze confrontatie heeft in mijn ervaring een ommekeer teweeg gebracht in hoe ik ben, denk en leef.ย Van een zekere dogmatiek, waarin alles โ€˜vanzelfsprekendโ€™ lijkt, naar een filosofische bescheidenheid waarbij ik opensta voor het raadsel van het Zijn. Ik leef steeds meer vanuit een vertrouwen in het leven in plaats van het leven te lijden/leiden. Daarmee vorm ik zelf een grond boven de afgrond.

๐Ÿ“Œ Deze week neem ik deel aan een studieweek over de fenomenoloog Heidegger bij ISVW met colleges van Dirk de Schutter.