En misschien is dat precies het probleem.
Wanneer niets meer eindigt.
Die woorden van mijn dochter tijdens een bezoek aan Museum de Fundatie bleven hangen.
Want wat gebeurt er, als niets meer eindigt?
En wat betekent dat voor hoe wij vrijheid ervaren?
In Museum de Fundatie/Kasteel Het Nijenhuis zag ik de film Ozon van Elise van der Linden in een loop achtereenvolgend.
Een verlaten wereld zonder mensen,
zonder grenzen,
zonder tijd.
De camera beweegt tegen de draaiing van de aarde in,
waardoor zonsondergang nooit echt komt en voltooid.
Het is beeldschoon. En onwerkelijk. Alsof we opgingen in een vacuรผm.
Alsof de wereld haar adem inhoudt.
๐๐ฉ ๐ก๐๐ญ ๐๐๐ซ๐ฌ๐ญ๐ ๐ ๐๐ณ๐ข๐๐ก๐ญ ๐๐๐ง ๐ฎ๐ฅ๐ญ๐ข๐๐ฆ๐ ๐ฏ๐ซ๐ข๐ฃ๐ก๐๐ข๐.
Maar wat blijft er over van vrijheid als er niemand meer is die haar belichaamt?
Ik zat er stil naar te kijken, samen met mijn dochter.
Na een tijdje zei ze:
โ๐๐ณ ๐ฌ๐ฐ๐ฎ๐ต ๐จ๐ฆ๐ฆ๐ฏ ๐ฆ๐ช๐ฏ๐ฅ๐ฆ ๐ข๐ข๐ฏ. ๐๐ฐ๐ฆ ๐ฌ๐ข๐ฏ ๐ฅ๐ข๐ต?โ
En precies daarin raakte ze voor mij iets essentieels.
We zijn gewend te leven binnen grenzen, begrensd door tijd, door onze sterfelijkheid en door ruimte.
Kan vrijheid ervaren alleen bestaan dankzij het bestaan van grenzen,
inclusief de grens, de eindigheid, van ons eigen leven?
Juist doordat we weten dat alles eindig is,
kunnen we betekenis voelen.
Kunnen we vrijheid beleven als iets wat ons gegeven is.
๐๐๐ง ๐ฐ๐๐ซ๐๐ฅ๐ ๐ณ๐จ๐ง๐๐๐ซ ๐๐ข๐ง๐๐ ๐๐ง ๐ณ๐จ๐ง๐๐๐ซ ๐ฏ๐ซ๐ข๐ฃ๐ก๐๐ข๐
De film Ozon toont een wereld waarin die menselijke grens lijkt opgelost.
Een wereld zonder einde. Zonder verstoring. Vanuit een illusie van maakbaarheid.
En juist daardoor verdwijnt ook de ervaring van vrijheid zelf.
Er is niets meer om tegenover te staan.
Geen grens om te voelen.
Geen ademhaling van begin en einde.
Onder de schoonheid sluimert iets anders.
De film verwijst naar de ozonlaag. Beschadigd, uitgeput, onzichtbaar geraakt door ons ingrijpen.
Juist door onze wil om te beheersen, te verbeteren, te beschermen,
maken we kapot wat ons beschermt.
Dat raakte me.
Omdat we vandaag zo vaak spreken over vrijheid als iets maakbaars.
Iets wat te organiseren, te claimen of te waarborgen valt.
Maar misschien is echte vrijheid alleen mogelijk wanneer we de eindigheid durven toelaten. De grenzen die het leven stelt, niet als beperking,
maar als voorwaarde om werkelijk te kunnen ervaren.
Misschien laat Ozon iets zien dat we liever vergeten:
dat vrijheid niet groeit waar alles grenzeloos is,
maar juist daar waar we durven leven
met het besef dat alles eindig is.