Innerlijke structuur & houding

Binnen het kader van systemische fenomenologie verwijst “innerlijke structuur en houding” naar de diepgaande bewustzijnsaspecten en emotionele dynamiek van individuen in interactie met zichzelf, in relatie tot anderen en de wereld, zoals overtuigingen, aannames en percepties. We onderzoeken hoe deze innerlijke structuur en houding individuele ervaring en waarneming beïnvloeden en hoe zijn van invloed zijn op het geven van betekenis en het ervaren van zingeving. 

Waarnemen

Waarnemen binnen het kader van systemische fenomenologie omvat de bewuste aandacht voor de manier waarop individuen hun omgeving, zichzelf en anderen ervaren en interpreteren. Het gaat verder dan simpelweg zien; het omvat het volledige scala aan zintuiglijke indrukken en innerlijke reflecties die onze waarneming vormgeven. Wat neem ik waar? Waarom neem ik waar? Wat neem ik voor waar aan? En waarom is dat waar? Waar ben ik als ik waarneem? Het begrijpen van hoe jouw waarneming werkt en hoe het wordt beïnvloed door innerlijke structuur en houding, biedt inzicht in de subjectieve realiteit van individuen. 

Kwaliteit van aanwezig zijn

Vanuit een fenomenologisch perspectief is de kwaliteit van aanwezig zijn essentieel voor het verkennen en begrijpen van de werkelijkheid zoals die zich voordoet. Het stelt in staat om op een meer authentieke en diepgaande manier te reageren op de omgeving alsof je er een levende relatie mee aan gaat. De kwaliteit van aanwezig zijn omvat verschillende aspecten, zoals het vermogen om optimaal aanwezig te kunnen zijn in het huidige moment en wel of niet beschikbaar zijn in het huidige moment.

Eenheid van onderscheid: lichaam en geest

Maurice Merleau-Ponty legde de nadruk op de fenomenologische analyse van het lichaam, waarbij hij het concept van “lichamelijke intentionaliteit” benadrukte. Hij betoogde dat het lichaam actief betrokken is bij het vormgeven van onze waarneming en begrip van de wereld. Volgens Merleau-Ponty is de kwaliteit van aanwezig zijn nauw verbonden met het vermogen van het lichaam om op een directe en niet-gemedieerde manier deel te nemen aan de wereld.

De dialectiek, die de verhouding tussen de mens als eindig lichamelijk wezen en oneindig geestelijk wezen onderzoekt, benadrukt de eenheid van lichaam en geest. Het ontwikkelingsproces van de geest wordt gevormd door de interactie met de materiële wereld en het lichaam, waarbij beide aspecten van de menselijke ervaring als eenheid worden beschouwd. 

Eindigheid versus oneindigheid

Het fundament van eindigheid en oneindigheid binnen systemische fenomenologie onderzoekt de menselijke ervaring van begrenzing en grenzeloosheid, zowel in tijd als ruimte, en de paradoxen die daaruit voortvloeien. Dit concept benadrukt de erkenning van onze beperkingen en eindigheid, evenals de mogelijkheid van transformatie en transcendentie voorbij deze grenzen – in het oneindige speelveld. We onderzoeken wat dit betekent in de hedendaagsheid en welke innerlijke houding het van ons vraagt om het oneindige speelveld (weer) te ontsluiten.

Resonantie

Resonantie is een diepe verbondenheid met de wereld om ons heen, die voelt alsof we er een ‘levende relatie’ mee aangaan. Het gaat om een staat van zijn, waarbij we ons laten raken door de wereld. Door de mystiek ervan. Resonantie is onszelf kwetsbaar maken. We stellen onszelf open voor het onbekende, voor iets wat ons kan raken en transformeren op een manier die we niet kunnen voorzien. Het gaat dus niet zozeer om wat we doen, maar om hoe we het ervaren en hoe we daar wel of niet naar handelen.