In deze podcast nemen we de luisteraars mee op een boeiende reis door de rijke wereld van de filosofische stroming fenomenologie. Wat is fenomenologie? Wat is (systemisch) fenomenologisch onderzoek? Welke rol speelt waarnemen? Wat zijn fenomenen? Wat betekent fenomenologie in de hedendaagsheid?
Luister via SpotifyKorte samenvatting
In deze podcast ga ik in gesprek met Hilbrand Westra – Oprichter van de School voor Systemisch Bewustzijn
– Hilbrand deelt zijn perspectief over wat fenomenologie is, daarin relateert hij aan onze innerlijke wereld, de verschillende verschijningsvormen van fenomenen en de rol van onze zintuigen.
– Over en op het snijvlak van systemisch werk & opstellingen en fenomenologie: het leren omgaan met fenomenologische verschijningen.
– Tijdloze universele trilling waar we een relatie mee kunnen leggen als we voorbij ons verstand willen gaan: in relatie staan met het niet zichtbare.
– Een diepe fenomenologische houding in een transcendente relatie.
– Praktische fenomenologie – een oefening: volledig oké zijn met wat je ziet.
Wat is fenomenologie?
Op het snijvlak van systemisch en opstellingswerk en fenomenologie
Fenomenologisch perspectief op/in technologie, taalwetenschappen en stedenbouw.
Vertrouwen op je betekenis als mens, als begeleider.
09:30 | Maurice Merlau Ponty
Boek | Grote klassieken – Fenomenologie van de waarneming
14:00 | Jordan Peterson
Filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=AjmYH3s-pqw&t=1s
14:45 | Martin Heidegger
Boek | Zijn en tijd
19:40 | Hartmut Rosa
Boek | Leven in tijden van versnelling
28:35 | Jordan Peterson
Filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=AjmYH3s-pqw&t=1
33:45 | Yra van Dijk
Thesis ‘Leegte die ademt: Het typografisch wit in de moderne poëzie’
54:00 Merel Visse
Website: http://www.merelvisse.com/
Korte samenvatting
In de tweede aflevering van de podcastserie ‘Fenomenale perspectieven’ had ik de eer om in gesprek te gaan met @Rick van Zijp, oprichter van de The Other Step.
Dit zijn enkele momenten uit ons gesprek:
Shownotes | Rick van Zijp: Systemische fenomenologie + Teams & organisaties
Rick vertelt over wat de fenomenologische houding is; iedere waarneming is iedere keer een nieuwe waarneming.
Over ruimte, ruimte in jezelf en ruimte in de ander.
De worsteling met leerconcepten en theoretische kaders die waarneming tot een-dimensionale dimensie terug brengt.
In een eindeloze ruimte waarnemen en dat terugbrengen naar de dagelijksheid in het systemisch werken.
Over ruimte en tijd: de vertaling maken van ongrijpbare fenomenen in systemen.
—————————
Over wat fenomenen zijn, het fenomeen mens en groep in een multiculturele context.
Grenzeloze waarneming en de tijd nemen om waar te nemen wat er gebeurt.
Werken met ingewikkelde materie in teams en organisaties in het grote veld: voorbij de grenzen die in eerste instantie worden uitgesloten.
Het bespreekbaar maken van het onzichtbare: ‘geheime fenomenen’.
—————————
Manier van zijn in de begeleiding van het systemisch fenomenologisch opstellingswerk en de rol van begeleider.
Over wat fenomenologisch bewustzijn in teams & organisaties kan openen en/of teweeg kan brengen.
De verbinding met iets groters dan ons en de rol van taal: Rick deelt over persoonlijke ontwikkelstappen die van grote invloed zijn geweest.
Fenomenologische taal | De multidimensionaliteit van de kosmos.
Rick vertelt over mystiek en zijn Aziatische roots: eerbied voor grotere fenomenen.
——————————-
Over de overtuiging van de weg naar waarheid: bestaat er een werkelijkheid?
Exploreren, divergeren en configureren is begeleiding van cliënten.
Over gewaar worden / zijn en waarheden en een universeel referentiekader als bron om je leven vorm en invulling te geven.
Tot slot gaat het over het fenomeen stilte; de betekenis van stilte.
Verwijzingen
1:20 | Laurens van der Post
Boek: Jung en het verhaal van onze tijd
3:05 | Schilder Paul Cézanne
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Paul_C%C3%A9zanne
3:45 | Wolfgang Könighaus (1953-2010)
Schule für Systemischer Arbeit und Inneres Wachstum
6:00 | Jenya Krul
Download: Afstudeeronderzoek ‘De laatste verlichte kamer’ – Door fenomenologisch waarnemen het oneindige speelveld (weer) ontsluiten.
16:58 | Hilbrand Westra
School voor systemisch bewustzijn
19:15 | Marcus Sörensen | Regressietherapeut & hersenonderzoek
Website: https://www.healingishere.com/
33:55 | Michel van der Plas
Gedicht: We kunnen het gedicht waar Rick naar verwijst niet terugvinden.
41:35 | Bert Hellinger
Boek: De wijsheid is voortdurend onderweg
52:30 | Marinus Knoope
Website: https://decreatiespiraal.nl/
54:00 | Phuong Ngo
Website: https://www.tinh.nl/
57:30 | Rick van Zijp
Website: https://www.theotherstep.nl/
Korte samenvatting
In de derde aflevering van de podcastserie ‘Fenomenale perspectieven’ ben ik in gesprek gegaan met Elmer Hendrix, oprichter van Instituut voor systemisch werk.
Dit zijn enkele momenten uit ons gesprek:
Shownotes podcast aflevering met Elmer Hendrix | Tao & fenomenologie
Over Tao en de innerlijke houding vanuit het perspectief van Tao
Dat wat waarneemt is bewustzijn – bewustzijn neemt waar via de mens die jij bent
De kunst van wat je ervan vindt, strippen van al je overtuigingen en aannames
Het belang van je eigen thema’s aankijken: hoe leger je bent hoe zuiverder je kan zien wat er is.
Over aanwezig zijn in je lichaam en steeds weer terugkeren naar ons lichaam en onszelf. Wat wordt in mij geraakt?
Zelfonderzoek tot er niets meer over blijft, tot we een stilte bereiken. Een stilte die niets met geluid te maken heeft.
Mensen willen het leven betekenis geven, omdat ze een leegte ervaren. Dat wat ze zoeken, zoeken ze buiten zichzelf. De betekenis zit in hen zelf.
Waarom zou je betekenis geven? Je neemt de ervaring waar, dat kan je een ervaring noemen, en dat wat je waarneemt, daar handel je naar of niet.
De zoektocht naar eenheid | van buiten naar binnen toe.
———————————————————————————–
Elmer vertelt over wat leven is: zijn. Het hoofd hoeven we alleen maar eventjes te gebruiken, maar dat heeft niets met het leven te maken.
Over de vrije wil volgens Elmer die niet bestaat: we worden in het leven bewogen.
De beleving van vrijheid: de gebeurtenis neemt mij mee in de beweging
De Wei Wu Wei houding geen weerstand tegen de stroom van het leven
Overgeven aan dat wat is zonder passief te worden: handelen door niet te handelen
Elmer deelt wat hij geleerd heeft over terughoudendheid en ruimte van systemisch opstellingswerk
————————————————————————————-
Van concept naar de geleefde ervaring: dan wordt het een zijnskwestie.
Het enige wat op dit moment interessant is, is jouw leven – jouw zijn: hoe verhoudt jij je met je zelf en de manier waarop jij je met jezelf verhoudt, dat projecteert zich naar de buitenwereld.
Over waarheidsbevinding: waarheid versus meningen.
“Blijkbaar eerst nodig dat we willen begrijpen om uiteindelijk te begrijpen dat we niks begrijpen kunnen”.
Kennis komt van binnenuit en de rest is verzamelde informatie. Kennis is kennen, het kennen van binnenuit.
“Niks is groter dan de mens – wij zijn bewustzijn. Wij maken er deel van uit. Ik verbind alleen maar met mezelf.
Over de verhouding tussen geest, ziel en bewustzijn en over de bezieling van de beweging
Verwijzingen
2:00 | Elmer Hendrix
Boek: Zinnen die de ziel raken
Boek: TAO & de kunst van familieopstellingen
Boek: Volwassen worden voor volwassenen
Korte samenvatting
In deze podcast ga ik in gesprek met Aurélie Lever. Oprichter van Aurum Aurelie waar zij oa. middels seminars en workshops het belang en de urgentie van de aanwezigheid in ons lichaam benadrukt. Zij begeleidt individuen en organisaties in belichaamde wijsheid.
Dit zijn enkele momenten uit ons gesprek:
In het lichaam ligt informatie opgeslagen waardoor we ervaren wat we ervaren.
De onmiddellijkheid van betekenis van de belichaamde wijsheid: leren je over te geven aan de betekenis die ontstaat in de onmiddellijke ervaring die via het lichaam wordt getoond.
De rol van taal en het duiden van lichamelijke ervaringen: het gesproken woord en de lichamelijke taal: de symboliek van de dans.
Intuïtief dansen & beweging is door je heen laten komen van dat wat getoond wilt worden. Op het snijvlak van systemisch werk en dansen & beweging: dat wat via het lichaam naar buiten wil komen.
Shownotes podcast aflevering met Aurélie Lever | Belichaming & fenomenologie
Met het lichaam is het bewustzijn er en daarmee openbaart de wereld zich.
De objectivatie van ons lichaam: moeite hebben met volledig aanwezig zijn in ons lichaam.
Aurelie deelt vanuit eigen ervaring over dat leven een half leven wordt als je niet volledig aanwezig bent in je lichaam.
In het lichaam ligt informatie opgeslagen waardoor we ervaren wat we ervaren.
Wanneer je de verbinding verliest met je lichaam, verlies je ook de verbinding met het leven.
——————————–
Belichaming gaat verder dan alleen het fysiek. Belichaamde wijsheid heeft te maken met het bewustworden en integreren van een bepaalde wijsheid die wellicht tot dan toe afwezig is geweest omdat je dus niet in verbinding stond met je hele lichaam.
Afstand nemen van bepaalde ervaringen en daarmee van je lichaam, heeft als consequentie dat je niet alleen afstand doet van bepaalde gebeurtenissen die je als niet fijn hebt ervaren, maar dus eigenlijk afstand doet van het hele leven an sich.
—————————————
De onmiddellijkheid van betekenis van de belichaamde wijsheid: leren je over te geven aan de betekenis die ontstaat in de onmiddellijke ervaring die via het lichaam wordt getoond.
Aurelie deelt haar ervaring vanuit het tango dansen – de onmiddellijke rapport van niet aanwezig zijn van in het moment, in de dans. Dan voel je direct de invloed op de waarachtige verbinding.
Geleid worden door het fenomeen an sich. Als je in verbinding bent met je lichaam om de volheid van het moment te kunnen ervaren. Het samenspel van de eenheid die je kan vinden. Dat raakt aan mystiek.
De aanwezigheid in het lichaam en de eenheid die ervaren kan worden, is middels het lichaam. Leiden en volgen op hetzelfde moment.
Aurelie deelt over haar eigen proces van het belichamen van haar lichaam.
De schoonheid van aanwezig kunnen zijn in lichaam, jezelf belichamen: zorgt voor een hogere kwaliteit van het leven.
De sterfelijkheid in de ogen kijken, door de belichaamde waarneming. De confrontatie met de dood, met je eigen sterfelijkheid aangaan.
—————————————-
De rol van taal en het duiden van lichamelijke ervaringen: het gesproken woord en de lichamelijke taal: de symboliek van de dans.
Intuïtief dansen & beweging is door je heen laten komen van dat wat getoond wilt worden. Op het snijvlak van systemisch werk en dansen & beweging: dat wat via het lichaam naar buiten wil komen.
De toepassing in het dagelijks leven: afstemming met jezelf en met elkaar.
De paradox van iets willen proberen op te lossen en wat we niet zouden hoeven oplossen als we aanwezig zouden zijn in ons lichaam.
Over verschillende lichamen die onderdeel zijn van de belichaming.
03:16 | Merleau Ponty
Boek: Fenomenologie van de waarneming
06:58 | Aurélie Lever
Artikel ‘De poëzie van ons lichaam’
24:20 | Dialectiek lichaam & geest | Podcast filosofie
Podcast aflevering over Georg Wilhelm Friedrich Hegel en zijn gedachtengoed
47:20 | Website Aurélie
Korte samenvatting
In deze podcast ga ik in gesprek met Trudy Krabbe. Zij is oprichter van Bureau Wezenlijke Zaken en is existentieel coach, organisatieadviseur en de Zeeuwse vertrouwenspersoon. Zij begeleidt individuen en organisaties in persoonlijke en professionele vraagstukken. Dit doet zij op het snijvlak van systemisch werk, lichaamswerk, innerchild werk en met een fenomenologische benadering.
Dit zijn enkele momenten uit ons gesprek:
Over de tijdloosheid van fenomenen: fenomenen die in een ander tijdsbestek ontstaan en in het hier en nu verschijnen. “Toen speelt zich dan nu af en ook dan speelt zich soms nu af”.
Trudy illustreert wat ‘Dasein’ (Heidegger) is vanuit persoonlijke herinnering en ervaring. Het aanschouwen van verlies, aanwezig blijven in dat wat er verschijnt wat waarneembaar is met je ogen én met name wat er in jou verschijnt. Fenomenologisch waarnemen en Dasein is ook een manier om polariteiten te overstijgen.
Trudy deelt vanuit haar onderzoek over het verschil tussen transitie (ik), transformatie (wij) en transcendentie (zijn) en de koppeling aan drie vormen van betekenis geven en ervaren.
Elke worsteling is een helper om mens te worden. Over de door Bert Hellinger beschreven ‘Donkere nacht van de ziel” en de drie wegen: de reiniging, de verlichting en de vereniging. “De worsteling kan een middel zijn om tot de reiniging te komen en te komen tot een bepaald karakter.”
Shownotes | Rick van Zijp: Systemische fenomenologie + Teams & organisaties
Rick vertelt over wat de fenomenologische houding is; iedere waarneming is iedere keer een nieuwe waarneming.
Over ruimte, ruimte in jezelf en ruimte in de ander.
De worsteling met leerconcepten en theoretische kaders die waarneming tot een-dimensionale dimensie terug brengt.
In een eindeloze ruimte waarnemen en dat terugbrengen naar de dagelijksheid in het systemisch werken.
Over ruimte en tijd: de vertaling maken van ongrijpbare fenomenen in systemen.
—————————
Shownotes podcastaflevering Trudy Krabbe | De fenomenologie van de worsteling
Het is iedereen gegeven om fenomenologisch waar te nemen: het enige wat je nodig hebt is de tijd en de bereidheid om langer te kijken naar een fenomeen wat verschijnt.
Fenomenologie gaat ook over de vraag: kunnen we hier mee zijn? Met alles wat er verschijnt bij de cliënt en ook in onszelf.
Fenomenologie is ook een manier om stil te worden. Het laten neerdalen van de ruis die altijd aanwezig is.
Over de tijdloosheid van fenomenen: fenomenen die zich in een ander tijdsbestek ontstaan en in het hier en nu verschijnen. “Toen speelt zich dan nu af en ook dan speelt zich soms nu af”.
Trudy deelt over een rituale beweging: het afdalen in het koude water en hoe dit in haar waarneming raakt aan een belangrijk concept van de fenomenoloog Heidegger, namelijk ‘Dasein’. In de afdaling in het water heb je eigenlijk geen andere keuze dan in jezelf te verblijven.
De gift van het fenomenologisch waarnemen: als je niet regisseert dan ontstaat het voor je. Ten dienste van jou en ten dienste van iets groters. De ervaring van de heilige stilte.
Trudy illustreert wat ‘Dasein’ is vanuit persoonlijke herinnering en ervaring. Het aanschouwen van verlies, aanwezig blijven in dat wat er verschijnt wat waarneembaar is met je ogen én met name wat er in jou verschijnt. Fenomenologisch waarnemen en Dasein is ook een manier om polariteiten te overstijgen. Dat je in je lichaam voelt, “Oh dit is zoveel groters dan dat ik kan bevatten en ik kan ernaar kijken”.
De ervaring van de dip in de stilte
Trudy deelt over het verschil tussen transitie (ik), transformatie (wij) en transcendentie (zijn) en de koppeling aan drie vormen van betekenis geven en ervaren.
Over de verantwoordelijkheid die meekomt met het werken met cliënten en levensvraagstukken en de fenomenen die verschijnen.
Het dialectisch gedachtengoed is een ingang om scherp te zijn op concepten of betekenissen die bijvoorbeeld in het systemisch werken aangenomen worden voor waar. Het spanningsveld van helderheid en oplossing bewerkstelligen en het open betreden van het onderzoek aan de hand van een vraag.
Het gaat eigenlijk altijd om de vraag: klopt het?
Het bevragen van de fenomenen en dat wat verschijnt hoeft geen verantwoording aan ons af te leggen. Kan je de drang van betekenis geven ook weer neerleggen?
Trudy deelt over de methodiek van het inner child werk, precariteit en aanmatigende nieuwsgierigheid. Het onderscheid tussen het deel van het kind en het deel van de volwassenen in ons en wat dit betekent in het begeleidingswerk.
Waarnemen gaat niet over lukken of over mislukken. Waarnemen gaat over de essentie van het fenomeen wat verschijnt.
Als je de fenomenen minder persoonlijk maakt, maar waar neemt voor wat ze zijn, dan doet dat van binnen ook wat anders in het kunnen nemen wat het/er dan is.
Over het aanvoelen van welke worsteling waardig genoeg is om beworsteld te worden. Sommige worstelingen kunnen in eerste opslag super onzinnig zijn en dat wat er onder ligt gaat in de basis vaak over het zijnsvraagstuk “wie ben ik, ben ik goed genoeg, heb ik bestaansrecht?”
De worsteling als fenomeen an sich en de worsteling als levenswijze.
Elke worsteling is een helper om mens te worden. Over de door Bert Hellinger beschreven ‘Donkere nacht van de ziel” en de drie wegen: de reiniging, de verlichting en de vereniging.
De worsteling kan een middel zijn om tot de reiniging te komen en te komen tot een bepaald karakter.
Verwijzingen
08:06 | Afstudeeronderzoek Trudy Krabbe
De fenomenologie van de worsteling
17:00 | Concept ‘Dasei’n van Heidegger
26:00 | Bert Hellinger
Boek ‘De wijsheid is voortdurend onderweg’
39:20 | School voor systemisch bewustzijn
59:10 | Trudy Krabbe
59:30 | Afstudeeronderzoek Trudy Krabbe
Luctor et Emergo | De fenomenologie van de worsteling
Korte samenvatting
In de zesde aflevering van de podcastserie ‘Fenomenale perspectieven’ ben ik in gesprek met @Anke Tijtsma. Anke is antropoloog en oprichter van Buro AanZet. Zij werkt op het snijvlak van organisatiecultuur, vernieuwing en gesprekskunst. Vanuit de culturele antropologie en haar systemische fenomenologische benadering onderzoekt Anke samen met haar opdrachtgevers in het zorgdomein, de cultuur en (systeem)dynamiek in organisaties. Dat doet zij met alle betrokkenen. In de zorg betekent dat ook met de cliënt of patiënt en zijn/haar familie-systeem.
Met een grote liefde voor filosofen (en fenomenologen) als Hannah Arendt, Edmund Husserl, Heidegger en Merleau Ponty heeft zij onderzoek gedaan naar ‘Fenomenologisch waarnemen voor het helen van de mens’ – anders geschreven: de potentie van onze waarnemingen voor de zorg.
Dit zijn enkele momenten uit ons gesprek:
Shownotes podcast Anke Tijtsma | Fenomenologisch waarnemen voor het helen van de mens
Een fenomeen verschijnt aan ons, precies zoals het wil verschijnen. Fenomenologie opent een terrein van “Wat wil hier aanschouwt worden?” Je kunt jezelf de vraag stellen: “Ben ik beschikbaar voor de fenomenen die zich aan mij tonen?”
Anke deelt over de verschillende dimensies en de interactie tussen verschijnen en elkaar toeschijnen. De beweging van aandacht die een verschijning genereert die vervolgens weer naar jou toe beweegt. Je bent er wel maar kunt niet echt verschijnen zonder een publiek dat je toeschijnt. Het minimalistische spel van schouwen en toeschouwen.
Over waarnemen: wat wil (voor) waar worden genomen? Het is een soort zoektocht van wat ‘klopt’ hier aan? En wat niet?
Anke deelt vanuit eigen ervaring over het waarnemen met het lichaam, bijvoorbeeld in relatie met een ander. Het lichaam als verschijning: de materie van het fysieke lichaam en ook de im-materie.
Er zit veel potentie in het waarnemen van de im-materie die als het ware met een persoon mee komt en ervaarbaar is. Waar vaak letterlijk iets van waarheid en waarde te vinden is omtrent de persoon. Dat verschijnt door de waarneming.
Een relevante bron van informatie: de registratie van trilling en puls die voelbaar en waarneembaar is in lichamen. Anke deelt over haar ervaring met het toelaten van de trilling en wat dat ons kan brengen door het ervaren van een puls (een minimale beweging) bij/van iemand anders.
Anke deelt over haar ervaring wat systemisch fenomenologisch waarnemen kan openen in een vraagstuk waar stagnatie is opgetreden en dan specifiek in het zorgdomein. “Het opent van alles waar we aan de voorkant geen weet van hadden. Het opent vaak eerst ook een vat van ongemak en we komen ergens terecht waar we niet direct de uitgang (antwoorden) weten te vinden. Het opent gelijktijdig ook een proces van vertraging en het is een uitnodiging om dichter bij jezelf te komen en waar te nemen wat er bij jou waar te nemen is, zonder direct uit te reiken naar de ander. Je eigen waarnemingen weer serieus durven nemen.”
Over het weer beschikbaar zijn voor elkaar en de cliënt als (zorg)team: inzoomen op de eigen individuele waarneming en de gewaarwording van wel of niet mee kunnen bewegen in dat wat er is en daarin zelf verschijnen, is nodig om het vraagstuk en de zorg als geheel team weer te kunnen dragen.
Over het continu opnieuw sluiten van een samenwerkingscontract, over afstemming met jezelf, met de cliënt en het team.
Over durven te vertrouwen op wat waarneembaar is zonder woorden en over twijfelen over wat je waarneemt. Je neemt het waar en kan je dat dan ook voor waar aan nemen? Over het veelvuldig weg organiseren van onze waarnemingen.
Een stille uitnodiging om even te blijven bij niet meteen snappen met het hoofd. Anke deelt over de potentie van het lichamelijk weten en waarnemen. Waar werken we niet dagelijks mee terwijl dit wel allemaal door ons wordt waargenomen? Er is ontzettend veel weten in ons lichaam aanwezig, ons lichaam neemt het altijd eerder waar dan ons hoofd.
Anke deelt praktische tips voor individuen en teams over de waarde van waarnemen in de dagelijkse realiteit in het zorgdomein. En hoe daar bedding aan te geven in een organisatie.
Over het bejegenen van de mede-mens met alles wat er verschijnt en welke invloed dit heeft op een helende beweging in iedere (zorg)relatie. Anke pleit voor het benutten van onze waarnemingen in de zorgsector.
In iedere interactie met een ander zit altijd al een belichaamd weten dat iedere respons voedt.
https://www.buroaanzet.nl/
Heel de mens | De potentie van onze waarnemingen voor de zorg
In haar onderzoekspaper benut en bespreekt Anke een groot aantal filosofen die zij voor het waarnemen in de zorgpraktijk van belang acht. Waaronder de fenomenologen Maurice Merleau-Ponty, Jacques Derrida, Heidegger, Husserl en Hannah Arendt.
Wil je het onderzoek graag lezen? Stuur een bericht aan Anke via: anke@buroaanzet.nl
Oprichter van De Fenomenoloog
In de zevende – en tevens laatste aflevering van seizoen 1 van de podcastserie ‘Fenomenale perspectieven’ ben ik te gast in mijn eigen podcast. Mijn goede vriendin en collega Trudy Krabbe was bereid om – aanwezig en beschikbaar – in deze aflevering op mijn oorspronkelijke stoel te gaan zitten als host van de aflevering.
Dit zijn enkele momenten uit ons gesprek:
Shownotes podcast Jenya Krul | Fenomenologie & het oneindige speelveld
We hebben het over de heilige ervaring van afdalen in de duisternis in verbinding met je eigen angst; het verschil tussen donker en duister. Zodra ik me kan overgeven aan de angst, is mijn ervaring dat ik heen en weer kan bewegen tussen de eindigheid en de oneindigheid, tussen leven en de dood, tussen mijn geest en mijn lichaam, en dat er dan hele andere ruimtes openen in vraagstukken waarin men vastgelopen is.
Over de betekenis van het woord ‘alles’ in relatie tot eindigheid en beheersbaarheid, en het begrip ‘geheel’, dat verbonden is met oneindigheid en het onbeschikbare mysterie. ‘Alles’ heeft betrekking op dat wat we kunnen kennen en begrijpen, terwijl ‘geheel’ staat voor een grotere, onzichtbare realiteit dat verder reikt dan ons individuele bewustzijn.
Uit eigen ervaring vertel ik over dat de dood het hele leven voltrekt. Pas wanneer je je eigen sterfelijkheid kunt ervaren in de bredere context van het geheel, los van je eigen individualiteit, transformeert dit fenomeen van een theoretisch concept naar een geleefde werkelijkheid, en ontdek je je eigen fenomenaliteit.
We hebben het over de leerling zijn en meesterschap in verhouding tot de fenomenologische houding: het vraagt van de begeleider de bereidheid om volledig alleen te staan, vrij van de ketening van ouders en meester.
“Zodra ik de cliënt in zijn geheel of haar heilige binnenwereld ga bevragen, door bijvoorbeeld te zeggen ‘maar……’, dan ontneem ik daarmee de cliënt of het fenomeen een stuk van zijn waardigheid en grootsheid af..”
De combinatie van observatie en waarneming maken dat we vaak tot een inzicht komen. En een inzicht is allereerst een soort subjectief iets en dan daadwerkelijk handelen naar dat inzicht. Dat vraagt misschien ook wel ergens om een bepaalde vorm van intuïtie, zodat je, waarnemen gaat eigenlijk over waarnemen en dat vraagt ook nog een bepaalde terughoudendheid.
We hebben het over het onbeschikbare mysterie en in nabijheid verkeren: een ontdekking versus een openbaring en welke rol ‘schouwen’ daarin heeft waardoor de wereld als geheel in mij samenvalt.
Over aanwezig kunnen zijn in de werkelijkheid, wakker blijven met je ogen open. Aankomen in de werkelijkheid, dat brengt al een dusdanige beweging of een dusdanige opening met zich mee. Bert Hellinger schrijft, de werkelijkheid brengt geen schade toe. De angst voor de werkelijkheid, die kan schaden.
We hebben het over de concepten precariteit en permeabiliteit: de gewaarwording van lichamelijke sensaties en de functie van vertraging in het nabij en in verbinding blijven met angst.
Verwijzingen
12:54 | School voor Systemisch bewustzijn van Hilbrand Westra
15:37 | Sound of silence | Luke Sital Singh (geschreven door Paul Simon)
22:36 | Filmpje | Jordan Peterson – Taoist Philosophy
49:04 | Podcastaflevering Trudy Krabbe | De fenomenologie van de worsteling
52:58 | Boek ‘De wijsheid is voortdurend onderweg’ | Bert Hellinger
01:09:20 | Museum Voorlinden Wassenaar
01:10:26 | Paper ‘De Laatste verlichte kamer’ | Jenya Krul
In dit tweede seizoen nemen we je mee op een reis door de praktische toepassingen en de diepere implicaties van fenomenologie.
Na een verkenning van de fundamenten van de fenomenologie in het eerste seizoen, duiken we nu dieper in de impact en de nuance van deze filosofische stroming. Wat gebeurt er wanneer we de principes van fenomenologie toepassen op actuele vraagstukken en uitdagingen van vandaag? Hoe kunnen we de rijkdom van het fenomenologisch gedachtengoed gebruiken om nieuwe inzichten te verwerven in de wereld om ons heen en in ons zelf?
Als maker van de podcast heb ik de eer in dialoog te gaan met oa. Phuong Ngo, Hylke Bonnema, Sandra Meeuwsen, Barbara Hoogenboom, Siets Bakker en Sietske Dijkstra.
Beschikbaar vanaf 4 oktober 2024.