Ken je de spreekwoordelijke mop over vissen en water? Twee visjes zwemmen samen in de oceaan wanneer ze een oudere vis tegenkomen die in het voorbijgaan vraagt: ‘Hรฉ jongens, hoe is het water?’ De twee jonge vissen zwemmen verder, kijken elkaar aan en zeggen: ‘Wat is dat, water?’ Dit verhaal illustreert prachtig hoe we vaak de dingen die het meest voor de hand liggen, niet opmerken. Ik dacht eraan tijdens het vissen met mijn dochter, met een zelfgemaakt hengel van een gevonden stok in het bos.
Net als het water in deze mop, omringen fenomenen ons dagelijks leven. Of we ons er nu van bewust zijn of niet, ze voeden ons, geven richting en spreken tot ons. Het woord fenomeen komt van het Griekse ‘phainomei’, wat โik verschijnโ betekent. ‘Logie’ is afgeleid van het Griekse ‘legoo’, wat ‘ik spreek’ betekent. De fenomenen die we ervaren en waarnemen, hebben een natuurlijke logica en een objectieve reden om te bestaan. Ze dragen, net als wij, een eigen betekenis.
In de filosofie van de fenomenologie verwijst het begrip “fenomenen” naar de ervaringen en verschijnselen die zich aan ons voordoen in de wereld, zoals we ze direct waarnemen of ervaren. Dit kan variรซren van alledaagse zintuiglijke waarnemingen zoals kleuren, geluiden en texturen tot meer abstracte ervaringen zoals emoties, gedachten en bewustzijn. Fenomenen kunnen zowel materieel als immaterieel zijn.
In het dagelijks taalgebruik is “fenomenaal” geรซvolueerd tot een term die iets buitengewoons aanduidt. Het weerspiegelt het idee dat iets wat “fenomenaal” is, zo indrukwekkend is dat het als een opmerkelijk verschijnsel wordt gezien. Net zoals fenomenen zich aan ons voordoen in de fenomenologische context, zij het op een meer informele manier. Ik denk aan de uitdrukking ‘hij/zij is echt een fenomeen’ wanneer we het hebben over een getalenteerde artiest of een sporticoon.ย Mogelijk gaat dat over dat we ‘ergens’ waarnemen dat de betreffende persoon op een wezenlijke manier verschijnt en spreekt met een eigen betekenis. Met het vangen van een paar vissen noemde we mijn dochter en haar enthousiasme dochter ook fenomenaal.
Door aandacht te hebben voor de manier waarop fenomenen zich aan ons voordoen en hoe we ermee interacteren, kunnen we inzicht krijgen in de structuur van onze ervaringen en de betekenis die we eraan toekennen. Het is een benadering die de nadruk legt op de zuivere beschrijving en analyse van de fenomenen zelf, met als doel een dieper begrip te krijgen van onze structuur van ervaring en ons innerlijke landschap. In mijn ervaring is dit een waardige manier om persoonlijke en professionele vraagstukken te onderzoeken.